Số hóa ở Mông Cổ mang đến cơ hội quan trọng để tăng khả năng tiếp cận các dịch vụ của chính phủ và giúp dịch vụ công hoạt động tốt hơn cho người dân. Mông Cổ đã triển khai chương trình quốc gia “Mông Cổ điện tử” trong giai đoạn 2005-2012, chương trình quốc gia “Thiết lập Hệ thống đăng ký thống nhất” trong giai đoạn 2008-2012 và chương trình quốc gia “Chính phủ điện tử” trong giai đoạn 2012-2016.
Năm 2019, Mông Cổ đã được triển khai chương trình chính quyền điện tử quốc gia. Chương trình này nhằm mục đích phát triển chính quyền điện tử lấy người dân làm trung tâm để tạo ra một chính phủ minh bạch, cạnh tranh, năng suất cao và có trách nhiệm bằng cách đưa những tiến bộ công nghệ thông tin vào các lĩnh vực kinh tế và xã hội thông qua các chính sách và quy hoạch thống nhất.
Bảng 1: Sự khác nhau giữa chính phủ truyền thống và chính phủ điện tử
|
Chính phủ truyền thống |
Chính phủ điện tử |
|
Nhiều thủ tục hành chính từ trên xuống dưới |
Không có nhiều thủ tục |
|
Lấy chính phủ làm trung tâm |
Lấy người dân làm trung tâm |
|
Các quyết định được dựa trên các quy định |
Dịch vụ thống nhất |
|
Các cơ quan có các dịch vụ riêng |
Một hệ thống có thể có nhiều dịch vụ |
|
Chậm và nhiều thủ tục quan liêu |
Nhanh chóng, dễ sử dụng và không chậm trễ |
|
Mất nhiều thời gian |
Tiết kiệm thời gian |
|
Tốn nhiều tiền |
Chi phí ít hơn |
Trong khuôn khổ chương trình quốc gia “Mông Cổ điện tử” (2005), các mạng lưới và dịch vụ thông tin và truyền thông sẽ được tách biệt, một quỹ nghĩa vụ dịch vụ phổ cập sẽ được thành lập, lĩnh vực viễn thông sẽ được tự do hóa, cơ sở hạ tầng thông tin và truyền thông sẽ được phát triển, các mạng lưới thông tin và truyền thông sẽ được kết nối với Internet quốc tế,… Vào ngày 5/7/2010, một đăng ký dân sự mới đã được triển khai trên toàn quốc và tổng cộng 463 đơn vị bao gồm 331 huyện thuộc 21 tỉnh, 132 phường thuộc 9 quận đã thực hiện việc đăng ký và công dân đã được cấp thẻ căn cước điện tử.
Trong khuôn khổ chương trình quốc gia “chính phủ điện tử” (2012), sự chú ý sẽ được dành cho việc phát triển các hệ thống thông tin và cơ sở dữ liệu, chuyển các dịch vụ công sang dạng điện tử, xử lý điện tử các khiếu nại của công dân, cung cấp các dịch vụ công và cảnh báo thiên tai cho công dân thông qua các ki-ốt (máy dịch vụ công điện tử). Công việc đã được thực hiện về việc phát triển các tài khoản minh bạch và hệ thống thuế giá trị gia tăng. Việc đưa vào sử dụng dịch vụ ki-ốt sẽ phục vụ 2,2 triệu người theo bản sao vào năm 2018, tiết kiệm 1 giờ 40 phút cho mỗi dịch vụ. Tính đến ngày 1/9/2020, trong giai đoạn đầu tiên của dự án “E-Mongolia” do Chính phủ Mông Cổ và khu vực tư nhân cùng thực hiện, 181 dịch vụ của 23 tổ chức chính phủ sẽ có sẵn trực tuyến.
Năm 2020, chính phủ Mông Cổ đã đề ra sứ mệnh 5 năm nhằm xây dựng một “quốc gia số”, khai thác dữ liệu và công nghệ để thúc đẩy đổi mới, hợp lý hóa các dịch vụ công và đa dạng hóa nền kinh tế phụ thuộc vào khai thác mỏ của Mông Cổ. Ngày 1/10/2020, Mông Cổ đã ra mắt nền tảng E-Mongolia, để số hóa các dịch vụ công và tích hợp nhiều nền tảng kỹ thuật số riêng biệt khác, cung cấp 181 dịch vụ chính phủ của 25 cơ quan chính phủ. Tính đến ngày 20/12/2021, e-Mongolia đã cung cấp 606 dịch vụ chính phủ có nhu cầu cao nhất, tích hợp với 59 cơ quan chính phủ – từ việc xin thẻ căn cước đến hộ chiếu hoặc xin giấy phép kinh doanh. E-Mongolia cung cấp dịch vụ chính phủ thông qua các ứng dụng web và di động. Hơn nữa, đối với những công dân không thể sử dụng thiết bị thông minh hoặc internet – đặc biệt là các cộng đồng thiệt thòi như người già và người khuyết tật – đội ngũ nhân viên của e-Mongolia cung cấp dịch vụ cho công dân tại các trung tâm mua sắm một cửa. mà có nhu cầu cao nhất – từ việc xin thẻ căn cước đến đặt hộ chiếu hoặc xin giấy phép kinh doanh. Lợi ích của quá trình số hóa này rất nhiều, đối với cả công dân cá nhân và toàn bộ dịch vụ công. Chỉ cần nhấp vào một vài nút, giờ đây công dân có thể truy cập các dịch vụ mà trước đây có thể yêu cầu phải đi lại nhiều nơi trong thành phố, thời gian nghỉ làm để đi khám và phải làm việc với nhiều bộ phận hoặc tổ chức chính phủ. Theo nghiên cứu gần đây của chính phủ dựa trên tổng số dịch vụ công được truy cập vào năm 2019, công dân dự kiến sẽ tiết kiệm được tổng cộng 3.581 giờ mỗi năm nhờ 181 dịch vụ hiện có thông qua e-Mongolia.
Tính đến ngày 20/12/2021, hơn 2 triệu người Mông Cổ (trong tổng số 3 triệu người dân) sử dụng e-Mongolia để truy cập các dịch vụ do chính phủ cung cấp và các dịch vụ trực tuyến đã được cung cấp 4.762.725 lần. E-Mongolia gắn liền chặt chẽ với cuộc sống hàng ngày của người Mông Cổ. Về mặt xã hội, e-Mongolia tạo ra một môi trường hòa nhập hơn, cho phép ngay cả những nhóm dân số dễ bị tổn thương nhất tiếp cận các dịch vụ công. Ví dụ, người khuyết tật có thể nhận các dịch vụ công thông qua trang web hoặc ứng dụng di động e-Mongolia thay vì phải đi qua cơ sở hạ tầng không đủ thân thiện. Về mặt kinh tế, e-Mongolia cho phép tiết kiệm tài chính đáng kể cho cả cá nhân công dân và chính phủ, có thể được sử dụng để thực hiện các Mục tiêu Phát triển Bền vững quan trọng khác: ước tính tổng cộng 30 triệu USD sẽ được tiết kiệm hàng năm thông qua việc giảm giấy tờ, bưu chính, chi phí nhiên liệu và nhân công. Về mặt môi trường, e-Mongolia làm giảm lượng khí thải carbon của Mông Cổ bằng cách áp dụng các công cụ và cải tiến kỹ thuật số, giảm lãng phí giấy, tiêu thụ xăng,…
Xếp hạng của Mông Cổ trong Chỉ số phát triển Chính phủ điện tử (EGDI) của Liên hợp quốc đã được cải thiện đáng kể trong những năm gần đây. Năm 2022, Mông Cổ xếp thứ 74, nhưng đến năm 2024, nước này đã tăng 28 bậc lên vị trí thứ 46. Mông Cổ cũng đạt thành tích tốt trong Chỉ số tham gia điện tử, chỉ số này đo lường mức độ công dân có thể tham gia vào quá trình ra quyết định của chính phủ thông qua các kênh điện tử. Năm 2024, Mông Cổ xếp thứ 37 trong số 193 quốc gia trong Chỉ số tham gia điện tử, tăng 20 bậc so với thứ hạng năm 2022.
Là một trong những quốc gia có mật độ dân số thưa thớt nhất thế giới – và là quốc gia vẫn giữ được nền văn hóa du mục – quá trình số hóa ở Mông Cổ mang đến cơ hội quan trọng để tăng khả năng tiếp cận các dịch vụ của chính phủ và giúp dịch vụ công hoạt động tốt hơn đối với người dân. Thủ tướng của Mông Cổ, Oyun-Erdene Luvsannamsrai, đã khẳng định rằng xây dựng một quốc gia số hiện là ưu tiên hàng đầu của Mông Cổ. Với việc ra mắt thành công e-Mongolia và cung cấp 606 dịch vụ, Mông Cổ đang trên đường đạt được mục tiêu năm năm trở thành một quốc gia số.
Trương Phan Thanh Thủy
Trung tâm Nghiên cứu Mông Cổ và vùng lãnh thổ Đài Loan, Viện Nghiên cứu Đông Bắc Á
Tài liệu tham khảo:
1. Baljinnyam Gungaa, Enkhchimeg Dolgorsuren, Munkhtur Purevdorj & Munkhjargal Batterbish (2020), “Current Situation of Mongolian E-Governance and its Furtner Prospects”, International Journal of Science and Research (IJSR), Volume 9 Issue 12, pp. 1528-1530.
2. Bolor-Erdene Battsengel (2021), “How to build a ‘digital nation’: Perspectives from Mongolia”, Blavatnik School of Government, University of Oxford, https://www.bsg.ox.ac.uk/blog/how-build-digital-nation-perspectives-mongolia.
3. Bolor-Erdene Battsengel (2022), “How To Do Digital Government: Experiences From E-Mongolia”, URBANET, https://www.urbanet.info/digital-governance-mongolia/.
4. Самбууням.М (2024), “Mongolia Jumps 28 Places in E-Government Development Index”, Montsame, https://montsame.mn/en/read/351572.
